Pamięć o Armii Krajowej
Kategoria:
Aktualności 2013
Opublikowano:
11 lutego, 2013
Kombatanci, młodzież szkolna, mieszkańcy Biłgoraja oraz przedstawiciele władz samorządowych Miasta i Powiatu wzięli udział w obchodach 71. rocznicy utworzenia Armii Krajowej. Organizatorem był Zespół Szkół Zawodowych i Ogólnokształcących oraz Starostwo Powiatowe w Biłgoraju. Uroczystość rozpoczęła msza św. w kościele pw. WNMP w Biłgoraju, którą odprawił proboszcz ks. dr Józef Flis. W homilii kapłan podkreślił rolę Armii Krajowej w czasach wojny i dzisiaj, w czasach wolnej Polski: – Chcemy pamiętać o naszej historii, o naszej przeszłości dlatego, że nie ma przyszłości bez odniesienia się do historii. Pamiętajmy o tych którzy nie bali się by swoje życie, często młode, składać na ołtarzu Ojczyzny. Pamiętajmy o tych, dla których przyświecało hasło „Bóg, Honor, Ojczyzna”, dla których to hasło było czymś najświętszym. Oni nie wstydzili się swojej wiary – podkreślał proboszcz.Po wspólnej modlitwie głos zabrał Starosta Biłgorajski Marian Tokarski.
– Ta nasza dzisiejsza uroczystość jest uhonorowaniem działalności Armii Krajowej – tak rozpoczął wystąpienie Starosta – AK była najsilniejszą i najlepiej zorganizowana armią podziemną działającą w okresie II wojny światowej. W okresie kampanii wrześniowej podjęto decyzję o utworzeniu konspiracyjnej organizacji pod nazwą Służba Zwycięstwu Polsce. Jej twórcą był generał Michał Tokarzewski – Karaszewicz. Organizacja ta następnie została rozwiązana, a w jej miejsce utworzono Związek Walki Zbrojnej, który w dniu 14 lutego 1942 roku przekształcony został w Armię Krajową. Głównym jej zadaniem było prowadzenie oporu zbrojnego przeciwko okupantowi hitlerowskiemu i przygotowanie ogólnonarodowego powstania – mówił.
W dalszej części wystąpienia Starosta podsumował działania AK na terenie Ziemi Biłgorajskiej. Przypomnijmy: Na terenie Biłgoraja utworzona została Komenda Powiatowa Służby Zwycięstwu Polsce, która następnie kierowała działalnością konspiracyjną jako Komenda Powiatowa Związku Walki Zbrojnej, mając do końca kwietnia 1941 roku swoją siedzibę w naszym mieście. Przez cały okres okupacji, w Biłgoraju miały swoje siedziby ważne agendy (Komendy Obwodu Biłgorajskiego Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej ZWZ – AK): wywiadu oraz do grudnia 1943 roku kwatermistrzostwo. W mieście znajdował się również punkt poczty i kontaktów zamiejscowych Komendy Okręgu Lubelskiego Związku Walki Zbrojnej, a od lipca 1941 roku Inspektoratu Zamojskiego ZWZ – AK. W Biłgoraju miała również swoją konspiracyjną siedzibę Komenda Hufca Szarych Szeregów. W miarę upływu czasu miejska organizacja Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej rozbudowała swoje szeregi tak, aby w czerwcu 1944 roku osiągnąć stan około 300 żołnierzy. W czerwcu 1941 roku obwód biłgorajski ZWZ – AK podzielony został na pięć rejonów. Miasto stało się siedzibą rejonu, który otrzymał kryptonim „Akademia”. Funkcję komendanta pełnił porucznik Józef Stegliński pseudonim „Cord”. Biłgorajska organizacja ZWZ – AK swoimi wpływami i kontrolą obejmowała niemal wszystkie niemieckie instytucje policyjne, administracyjne i gospodarcze w mieście. Jesienią 1943 roku pod dowództwem porucznika Józefa Steglińskiego utworzony został oddział partyzancki grupujący żołnierzy Armii Krajowej z rejonu biłgorajskiego. W szeregach tego oddziału znaleźli się również żołnierze Szarych Szeregów. Oddział stacjonował w Puszczy Solskiej, w pobliżu wsi Brodziaki. Zamojszczyzna zasłynęła właśnie z zakrojonych na szeroką skalę walk partyzanckich. To tutaj miały miejsce największe bitwy partyzanckie prowadzone przez oddziały Armii Krajowej, z bitwą pod Osuchami na czele. Stacjonujące tu oddziały partyzanckie prowadziły akcje dywersyjne skierowane na najważniejsze punkty strategiczne Niemców, przede wszystkim na szlaki komunikacyjne. Przykładem takiej akcji może być akcja przeprowadzona 12 maja 1944 roku przez grupę dywersyjną AK na linii kolejowej Lublin – Lwów, między stacjami Zwierzyniec – Krasnobród, koło wsi Górecko, w wyniku której zniszczony został niemiecki pociąg pancerny. Inną akcją było zniszczenie mostu na Tanwi, we wsi Harasiuki. Intensywność akcji partyzanckich spowodowała, że na naszych terenach okupant nie mógł czuć się bezpiecznie. W czerwcu 1944 roku Niemcy przeprowadzili ogromną operację skierowaną przeciwko działającym tu oddziałom partyzanckim Sturmwind I i Sturmiwnd II, które na stałe przeszyły do historii walk drugiej wojny światowej. Z akowskich oddziałów w akcji znalazły się: oddziały pod dowództwem por. „Corda” w sile około 200 partyzantów; oddział pod dowództwem ppor. „Topoli” w sile około 100 partyzantów, pierwsza kompania sztabowa inspektoratu zamojskiego AK w sile 102 partyzantów pod dowództwem por. „Woyny”; pluton w sile 28 partyzantów z oddziału AK „Podkowy” pod dowództwem podchorążego Ryszarda Siwińskiego pseudonim Korczak, Kurs Młodszych Dowódców Piechoty w sile około 100 ludzi pod dowództwem porucznika „Wira”, szpital leśny „665” w składzie 16 ludzi pod dowództwem porucznika lekarza „Radwana”; drużyna minierska licząca 15 partyzantów, Patrol Sprawozdawców Wojennych Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej w składzie: 6 podchorążych. Łącznie oddziały akowskie liczyły około 560 partyzantów.
Po tym wspomnieniu historycznym młodzież z ZSZiO zaprezentowała wzruszająca część artystyczną ku pamięci AK. Następnie delegacje złożyły kwiaty: pod tablicą pamiątkową w kościele oraz pod pomnikiem Armii Krajowej w Parku Solidarności.
Magdalena Szewczuk