Gospodarka o Obiegu Zamkniętym

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Lubelskiego 2021-2027, FELU.03.02-IZ.00-0017/23 Działania 3.2. Dostosowanie do zmian klimatu i zapobieganie powodziom i suszy (typ projektu 5), Priorytetu III Ochrona zasobów środowiska i klimatu wsparcie systemów doradztwa sprzyjających osiągnięciu neutralności energetycznej w Powiecie Biłgorajskim.

GOZ – Gospodarka o Obiegu Zamkniętym lub inaczej gospodarka cyrkularna (Circular Economy) to model biznesowy który minimalizuje zużycie surowców oraz powstawanie odpadów. Jej celem jest zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych i poziomu wykorzystania energii.  GOZ akcentuje więc również potrzebę projektowania towarów z myślą o ich późniejszym ponownym wykorzystaniu.

Ponowne wykorzystanie produktów (wraz z recyklingiem) spowalnia wykorzystanie zasobów naturalnych. Dodatkowo redukuje emisję gazów cieplarnianych.Każdy materiał jest bowiem traktowany jako surowiec do ponownego wykorzystania. Idea GOZ jest oparta m.in. na hierarchii postępowania z odpadami i zasadzie „6R”.

Zasada 6R

1. Refuse – odmawiaj, czyli nie kupuj tego, co przyczynia się do zwiększania ilości odpadów w twoim domu Ta zasada zachęca do minimalizmu i do zwrócenia większej uwagi na kwestie niematerialne.
2. Reduce – redukuj, ogranicz ilość używanych rzeczy
3. Reuse – używaj ponownie, zamiast wyrzucać, zastanów się jak możesz wykorzystać ponownie nieużywany przedmiot.
4. Repair – naprawiaj, nie wyrzucaj od razu lekko uszkodzonej rzeczy
5. Recycle – segreguj odpady, ważne jest by szkodliwe odpady, które wydzielają nie przedostawały się do wód gruntowych i do gleby
6. Rot – kompostuj, nie marnuj jedzenia

Etapy Cyklów Modelu gospodarki o obiegu zamkniętym:

Pierwszy i ostatni z nich należy do sektora recyklingowego jest o etap, w którym produkt na końcu swojego cyklu życia zostaje naprawiony, uzdatniony do innego sposobu wykorzystania lub poddany recyklingowi i przekształcony w surowiec. Dzięki temu ograniczymy nie tylko ilość generowanych odpadów, ale także zmienimy sposób pozyskiwania surowców na bardziej zrównoważony.
Kolejnym etapem jest produkcja.

Zmiana wynikająca z wdrożenia GOZ obejmie także bardziej zrównoważone metody produkcji, ale także zmieni myślenie o produkcie końcowym, by tworzyć go z myślą o tym, że na końcu otrzyma nowe życie, a nie zostanie zamieniony w odpad.

Następne kroki w cyklu to dystrybucja i konsumpcja. Te sfery gospodarki także ulegną zmianą – choćby ze względu na dążenie ku niskoemisyjnym łańcuchom dostaw, ale także wskutek potencjalnych zmian zachodzących już etapie projektowania produktów w gospodarce obiegu zamkniętego.
Ostatnim, ale nie końcowym, etapem cyklu jest ponowne wykorzystywanie lub naprawa zużytych produktów. To niezwykle istotna część całego obiegu, która ma za zadania włączyć do ponownego wykorzystania jak najwięcej odpadów.

Tutaj z pomocą przychodzą choćby takie procesy, jak remanufacturing opierający się np. na odzyskiwaniu działających lub dających się przetworzyć podzespołów konkretnego produktu i włączeniu go z powrotem do cyklu, jako materiał.

Zmniejszenie zależności od surowców

Światowa populacja rośnie, a wraz z nią zapotrzebowanie na surowce., jednak podaż kluczowych surowców jest ograniczona.
Ograniczone zasoby oznaczają również, że niektóre kraje UE są zależne od innych jeśli chodzi o surowce.
Recykling surowców zmniejsza ryzyko związane z dostawami, takie jak zmienność cen, problemy z dostępnością i zależność od importu. Dotyczy to zwłaszcza surowców kluczowych, potrzebnych do produkcji technologii krytycznych dla osiągnięcia celów klimatycznych, takich jak akumulatory i silniki elektryczne.

Przeszkody występujecie we wdrożeniu GOZ

Poważnym wyzwaniem w promocji GOZ jest również, wciąż niska świadomość ekologiczna społeczeństwa. Od wielu lat wskazuje się, że edukacja jest podstawą kształtowania postaw proekologicznych oraz upowszechniania działań zgodnych z zasadami gospodarki obiegu zamkniętego.
Zrozumienie przez społeczeństwo mechanizmów i korzyści płynących z GOZ jest niezbędne do efektywnego wdrożenia jej zasad. Od aktywnej postawy obywateli, ich wyborów konsumenckich oraz gotowości do adaptacji nowych rozwiązań także zależy sukces przejścia do bardziej zrównoważonego modelu gospodarczego.

Najważniejsze korzyści GOZ dla firmy

• Dodatkowe środki pieniężne – wiele programów dofinansowania
• Obniżenie kosztów operacyjnych
• Zmniejszenie ryzyka i zabezpieczenie przed niestabilnymi rynkami energii
• Poprawa reputacji marki oraz przyciąganie świadomych ekologicznie klientów i pracowników
• Przygotowanie się na przyszłe przepisy dotyczące efektywności energetycznej przedsiębiorstw
• Wsparcie walki ze zmianami klimatycznymi
• Wdrożenie zasad gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ) pomaga budować przewagę konkurencyjną. Wybór dostawców produktów i usług, którzy generują niższy ślad węglowy staje się koniecznością. Ma realny wpływ na koszty prowadzenia firmy

Przykłady wdrożenia GOZ w przedsiębiorstwach

• Firma X wydłuża cykl życia produktu, jakim jest kawa. Przedsiębiorstwo oferuje rozwiązanie oparte na usłudze odbioru fusów, które następnie są przetwarzane na surowce i produkty: olej kawowy, dodatki paszowe, brykiety czy biodegradowalne doniczki. Jest to idealny przykład przedłużania życia produktu, oraz przetwarzania czegoś, co zostałoby wyrzucone.
• Firma Y otworzyła centrum recyklingu paneli fotowoltaicznych i turbin wiatrowych – zajmują się wykorzystaniem odpadów poprzemysłowych z energetyki oraz odzyskiem cennych surowców z wyeksploatowanych instalacji OZE. Firma ta Zakłada ponowne zastosowanie żużli czy gipsu jako pełnowartościowych produktów wykorzystywanych zamiast surowców naturalnych.
• Firma Z zamiast sprzedawać urządzenia multimedialne takie jak routery czy modemy, dzierżawi je na czas świadczenia usług telekomunikacyjnych. Po wygaśnięciu usługi produkt jest poddawanych procesowi odnowy. Jest to bardzo dobry przykład zamiany produktu na usługę.