Pozyskiwanie kopalin

Prowadzenia przez przedsiębiorców i osoby fizyczne eksploatacji pospolitych surowców mineralnych.

Prowadzenie działalności w zakresie eksploatacji surowców  mineralnych (piasku, gliny, kamienia budowlanego) może być prowadzona jedynie po uzyskaniu koncesji, bez której podlega sankcjom karnym. Informacja ma na celu ogólne zapoznanie zainteresowane strony z tokiem postępowania przy zakładaniu kopalni i jednocześnie wyeliminowanie niekontrolowanego poboru surowców.

Na terenie powiatu biłgorajskiego występują liczne przypadki nielegalnej eksploatacji surowców pospolitych (bez wymaganej koncesji).  Najczęściej dotyczy to nielegalnego poboru piasku. Wśród społeczeństwa jest mała świadomość konsekwencji prowadzenia takiej działalności. Także i przedsiębiorcy niekiedy nie znają procedur jakie należy spełnić by prowadzona działalność  była zgodna z prawem.

Podstawowe unormowania prawne odnośnie zagadnień pozyskiwania surowców mineralnych zawarte są w obowiązujących ustawach bezpośrednio związanych z eksploatacją surowców i  rozporządzeniach wydanych do tych ustaw. Zasadniczą ustawą normująca działalność geologiczną i górniczą jest ustawa Prawo geologiczne i górnicze z dn. 4.02.1994r. – Dz. U.  Nr 26, poz. 96 z późn. zmian. (tekst jednolity z roku 2005 Dz.U. nr 228, poz. 1947) Sprawy związane z rozpoznawaniem, dokumentowaniem, eksploatacją złóż toczą się przed właściwymi organami administracji geologicznej którymi są: Starosta, Marszałek Województwa i Minister Środowiska. Zakres kompetencji organów określony jest w ustawie i zależy między innymi od lokalizacji złoża, sposobu wydobycia, rodzaju kopaliny, skali przedsięwzięcia czy planowanej wielkości wydobycia. Prowadzenie eksploatacji jest możliwe wyłącznie na podstawie uzyskanej koncesji.  Pozyskiwanie surowców (np. piasku czy kamienia) bez posiadanej koncesji, nawet na niewielką skalę, jest działalnością nielegalną i pociąga za sobą określone konsekwencje karne. Starosta jest organem właściwym do naliczania opłaty karnej za surowiec pozyskany bez wymaganej koncesji. Opłata karna w myśl art. 85a prawa geologicznego i górniczego stanowi 80 krotność obowiązującej opłaty eksploatacyjnej co w konsekwencji daje niebagatelne kwoty nawet przy niewielkich wyrobiskach.

Zgodnie z polskim prawem zabrania się wydobywania kopalin ze złóż wykonywanego inaczej niż jako koncesjonowana działalność gospodarcza w rozumieniu ustaw i rozporządzeń o działalności gospodarczej . Uwagi dotyczą wniosku o udzielenie koncesji na wydobywanie kopalin pospolitych w zakresie uregulowanym art. 16 ust. 2a. prawa geologicznego i górniczego.

O ile ustawa nie stanowi inaczej, wniosek o udzielenie koncesji na eksploatację kopaliny powinien zawierać:

• oznaczenie wnioskodawcy, jego siedziby i adresu,  dane musza być zgodne z zarejestrowana firmą, podać również numer telefonu do wnioskodawcy, adres do korespondencji jeśli jest inny niż adres firmy
• określenie numeru w rejestrze przedsiębiorców lub ewidencji działalności gospodarczej z dołączoną kopią tego dokumentu
• określenie rodzaju i zakresu wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona koncesja, np. eksploatacja złoża piasku …  metodą odkrywkową na terenie  części działek nr … jednym piętrem wydobywczym przy pomocy …. koparki ….
• określenie prawa wnioskodawcy do terenu (przestrzeni), w ramach którego projektowana działalność ma być wykonywana, lub prawa, o ustanowienie którego ubiega się wnioskodawca – dane należy potwierdzić wypisem i wyrysem z ewidencji gruntów, aktami własności lub umową dzierżawy działki, itp.
• określenie czasu, na jaki koncesja ma być udzielona, wraz ze wskazaniem daty rozpoczęcia działalności
• określenie środków, jakimi dysponuje podmiot ubiegający się o koncesję w celu zapewnienia prawidłowego wykonywania działalności objętej wnioskiem, należy wykazać że wnioskodawca jest w stanie prawidłowo prowadzić kopalnię, ma odpowiednia wiedzę, pracowników, sprzęt, wymienić  jaki, opisać, złożyć oświadczenia np. że posiada się środki finansowe, kredyt,  itp.
• wniosek powinien określać złoże kopaliny lub jego część, która ma być przedmiotem wydobycia, z podaniem nazwy złoża i nazwy proponowanego do ustanowienia obszaru i terenu górniczego (nazwy nie mogą kolidować – powtarzać się z nazwami na innych złożach lub z wcześniej użytymi nazwami obszarów  górniczych w tym rejonie)
• wielkość i sposób zamierzonego wydobycia kopaliny np. do 20 000m³
• stopień zamierzonego wykorzystania zasobów złoża, w tym kopalin towarzyszących o ile występują, jak również środki umożliwiające osiągnięcie tego celu, z reguły jest to rzędu 90 % określonych  zasobów możliwych do wydobycia.
• projektowane położenie obszaru górniczego i terenu górniczego oraz ich granic tj. komplet miń. 6 map górniczych w odpowiedniej skali wykonanych zgodnie z normami górniczymi z dołączonym położeniem złoża na mapie w skali 1: 100 000.
• dowód istnienia prawa przysługującego wnioskodawcy do wykorzystania dokumentacji geologicznej w celu ubiegania się o koncesję np. oświadczenie że dokumentację przedsiębiorca wykonał na koszt własny na podstawie uzyskanej koncesji.
• projekt zagospodarowania złoża, zaopiniowany przez właściwy organ nadzoru górniczego (tylko dla złóż dla których organem koncesyjnym jest marszałek województwa) dla mniejszych złóż dla których koncesję wydaje starosta przedsiębiorca nie wykonuje tego dokumentu.

Dane objęte wnioskiem należy uzupełnić dowodami ich istnienia, w szczególności przez dołączenie załączników graficznych sporządzonych zgodnie z wymaganiami dotyczącymi map górniczych, inne dokumenty na których opiera się wniosek, np.  kopie dokumentów NIP, REGON, oświadczenia, umowy, itp. Kopie dokumentów winne być poświadczone za zgodność z oryginałem. Organ koncesyjny może zobowiązać wnioskodawcę do przedstawienia danych określających stan prawny nieruchomości objętych wpływami zamierzonej działalności np. działek sąsiadujących ze złożem, a w przypadku nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym – danych z ewidencji gruntów i budynków. Organ koncesyjny może również żądać złożenia kopii wniosku koncesyjnego wraz z załącznikami.