Rezerwaty przyrody

Czartowe Pole, utworzony w 1958 roku w dolinie Sopotu, opodal Hamerni. Zajmuje około 80 ha przełomowego odcinka doliny Sopotu. Na długości około 400 metrów rzeka spada w dół pokonując 24 progi skalne. Zbocza głęboko wciętej doliny porasta las olszowy z jodłą i rzadkimi okazami roślin. Spośród licznych wodospadów, dwa osiągają wysokość ponad 1 m.
Żyją tu m.in. pliszka górska, pokrzywnica, zimorodek, kruk, a w rzece – pstrąg potokowy.

Nad Tanwią – rezerwat ścisły o powierzchni około 41 ha, utworzony w 1958 roku. Obejmuje przełomowy odcinek rzeki Tanwi i jej dopływu – Jelenia z licznymi progami skalnymi i kaskadami. W otoczeniu rezerwatu rośnie las mieszany z udziałem jodły.

Szum rezerwat krajobrazowy, powierzchnia około 17 ha, utworzony w 1958 roku, obejmuje przełomowy odcinek rzeki Szum z charakterystycznymi progami skalnymi. Na stromych zboczach doliny rośnie bór jodłowy o bogatym runie, m.in. wspaniałe okazy paproci.

Obary – rezerwat torfowiskowy, położony w pobliżu wsi Dąbrowica, utworzony w 1975 roku. Zajmuje ponad 82 ha torfowiska przejściowego i wysokiego. Jest to jedno z ostatnich, najdalej wysuniętych na południe reliktowych zbiorowisk roślinności borealnej i atlantyckiej.
W południowo – zachodniej części rezerwatu znajduje się pięć niewielkich, zamulonych jeziorek, które łączą się w jeden ciąg podczas wysokiego stanu wód. Poziom wody w torfowisku waha się od kilku do kilkunastu centymetrów. Można tu spotkać żurawia, jarząbka, cyrankę, głuszca. W jeziorkach rośnie grzybień biały, zaś wokół rezerwatu roztacza się bór sosnowy z imponującymi wysokością okazami drzew.

Fot. L. Grabias, 2011 wrzesień

Ostoja danieli i muflonów
Nie jest to, co prawda, rezerwat w znaczeniu prawnym, spełnia jednak funkcje ostoi dla rzadkich, ginących gatunków zwierząt. W niezwykle malowniczym terenie, w sąsiedztwie skalnego wzniesienia w Żelebsku, w warunkach półwolnościowych znajduje się ośrodek hodowli danieli i muflonów. Dorastające zwierzęta są następnie wypuszczane do pobliskich lasów. Dzięki tej działalności jest nadzieja na uratowanie przed wyginięciem tych gatunków zwierząt.